ประเภทวิดีโอเกม

ประเภทวิดิโอเกม ประเภทเกมดิจิทัล

ประเภทวีดีโอเกม(Video game genres)

              ประเภทวีดีโอเกม (Video game genres) เป็นการแบ่งประเภทของวีดีโอเกมโดยใช้การเล่นเกมเชิงโต้ตอบมากกว่าความแตกต่างด้านภาพหรือเรื่องเล่า ประเภทวีดีโอเกมนั้นถูกนิยามตามชุดความท้าทายในการเล่นเกม และถูกจัดประเภทโดยไม่ขึ้นอยู่กับฉากหรือเนื้อหาในโลกของเกม ไม่เหมือนผลงานที่แต่งขึ้นอย่างเช่นหนังหรือหนังสือ ตัวอย่างเช่น เกมแอ็คชั่นก็ยังถือเป็นเกมแอ็คชั่นไม่ว่าจะเกิดขึ้นในโลกแฟนตาซีหรือในอวกาศ ในการศึกษาเรื่องเกมนั้น ถือว่ายังขาดความคิดที่เห็นพ้องกันเพื่อหาข้อตกลงในการจำกัดความประเภทของเกมอย่างเป็นทางการ บางอย่างถูกจับตามองมากกว่า เช่นเดียวกับการจัดอนุกรมวิธานโดยทั่วไป ประเภทวีดีเกมก็ต้องการความชัดเจน วีดีโอเกมส่วนใหญ่มีด่านอุปสรรคให้เอาชนะ ดังนั้นวีดีโอเกมจึงสามารถแบ่งได้ตามการเอาชนะอุปสรรคที่คล้ายกันเป็นส่วนใหญ่ รายชื่อต่อไปนี้เป็นประเภทวีดีโอเกมที่ถูกใช้กันโดยทั่วไปพร้อมคำอธิบายสั้นๆและตัวอย่างเนื้อหาเหล่านี้ยังไม่ครอบคลุมสมบูรณ์ Chris Crawford กล่าวว่า“สถานการณ์ของการออกแบบเกมคอมพิวเตอร์เปลี่ยนแปลงรวดเร็วมาก ดังนั้นเราควรเตรียมใจไว้ก่อนว่าอนุกรมวิธานนี้ล้าสมัยและยังไม่ดีพอ” เช่นเดียวกับการแบ่งประเภทของสิ่งต่างๆเกือบทั้งหมด ประเด็นเรื่องการเจาะจงประเภทในแต่ละวีดีโอเกมนั้นเปิดกว้างเพื่อให้มีการตีความกันส่วนบุคคล แต่ที่สำคัญคือต้องคิดว่าแต่ละเกมนั้นสามารถถูกจัดอยู่ในหลายประเภทพร้อมๆกันด้วย    

1. เกมแอ็คชั่น(Action)

เกมแอ็คชั่นต้องอาศัยการตอบโต้อัตโนมัติ ความแม่นยำ และการทำเวลาของผู้เล่นเพื่อเอาชนะอุปสรรค อาจถือเป็นเกมที่ธรรมดาที่สุดเทียบกับเกมประเภทอื่น และแน่นอนว่าเป็นที่รู้จักกว้างขวางที่สุดด้วย เกมแอ็คชั่นมีการเล่นที่เน้นไปที่การรบ เกมแอ็คชั่นมีประเภทย่อยอีกมากมาย อย่างเช่น เกมต่อสู้ (fighting games) และ เกมยิงมุมมองบุคคลที่หนึ่ง  

2. เกมแอ็คชั่น –ผจญภัย(Action-adventure)

เกมแอ็คชั่น–ผจญภัย ผสมผสานลักษณะองค์ประกอบของเกม2 ประเภท ส่วนใหญ่มีอุปสรรคให้ในระยะยาวต้องใช้อุปกรณ์หรือของ(item)(ซึ่งสะสมไว้ก่อนแล้ว) รวมทั้งอุปสรรคเล็กๆน้อยๆมากมายตลอดทาง ซึ่งต้องใช้องค์ประกอบของเกมแอ็คชั่นเพื่อเอาชนะ เกมแอ็คชั่น –ผจญภัย ดูเหมือนจะเน้นไปที่การค้นหาและมักเกี่ยวกับการเก็บรวบรวมของ แก้ปริศนาง่ายๆ และสู้รบ “แอ็คชั่น–ผจญภัย” กลายเป็นชื่อใช้เรียกเกมที่ไม่ถูกจัดอยู่ในกลุ่มเกมดังๆอื่น เกมแอ็คชั่น –ผจญภัย ตัวแรกเป็นของAtari2006ชื่อ Adventure(ปี1979)ได้แรงบันดาลใจมากจากเกมผจญภัยที่ใช้การพิมพ์Colossal Cave Adventureนักออกแบบ Warren Robinettทำให้เกิดเกมประเภทใหม่นี้ขึ้นมาระหว่างขั้นตอนการดัดแปลงเกมใช้การพิมพ์ให้เป็นเกมเครื่องคอนโซลโดยใช้joytick เป็นตัวควบคุม เมื่อวีดีโอเกมแบบคอนโซลแพร่หลายและไม่มีเกมที่เป็นเกมผจญภัยจริงๆนักเล่นเกมจึงมักสับสน เรียกเกมแอ็คชั่น –ผจญภัยว่าเป็นเกมผจญภัย

3. เกมผจญภัย(Adventure)

เกมผจญภัยเป็นเกมหนึ่งที่ถูกสร้างขึ้นมาตั้งแต่ช่วงแรก เริ่มจากเกมผจญภัยที่ใช้การพิมพ์Colossal Cave Adventureในยุค 1970 ในตอนแรกชื่อเกมถูกตั้งง่ายๆว่า“”Adventure”ซึ่งเป็นชื่อของประเภทเกมด้วย ต่อมาได้นำกราฟฟิกเข้ามาใช้และเริ่มพัฒนาระบบ Interface เกมผจญภัยต่างจากหนังผจญภัยตรงที่ไม่ได้ถูกนิยามตามเรื่องราวหรือเนื้อหา แต่คำว่าผจญภัย เป็นการอธิบายลักษณะการเล่นโดยไม่มีการโต้ตอบอัตโนมัติต่ออุปสรรคหรือการต่อสู้ มักจะให้ผู้เล่นแก้ปริศนาหลายแบบโดยการตอบโต้กับคนหรือสิ่งแวดล้อม ซึ่งส่วนใหญ่เป็นแบบไม่มีการเผชิญหน้า ถือว่าเป็นประเภทเกมที่ “บริสุทธิ์ที่สุด” และไม่ใส่อะไรลงไปเลยนอกจากปัจจัยในการต่อสู้ที่เพิ่มขึ้นมาจากmini game เนื่องจากมีการสร้างความกดดันให้กับผู้เล่นในรูปแบบของการต่อสู้แข่งขันหรือการจับเวลา เกมผจญภัยจึงมีลักษณะโดดเด่น และดึงดูดคนที่ปกติไม่เล่นวีดีโอเกม เกมประเภทนี้โด่งดังสุดขีดในปี 1993 เมื่อมีการปล่อย Mystซึ่งเป็นเกม PC ขายดีอันดับหนึ่งออกมา เกมธรรมดาระบบ interface แบบ point and clickมีรายละเอียดอย่างโลกจริงและขั้นตอนการเล่นสบายๆทำให้คนเข้าใจง่ายและให้ความรู้สึกเหนือจริงในทางศิลปะ จนทำให้แหล่งข่าวอย่างWired Magazine, The New York Timesและthe San Francisco Chronicleยกย่องว่าอุตสาหกรรมเกมได้เติบโตอย่างสมบูรณ์แล้ว มันมีภาคต่อกันอีก 4 ตอนแต่ก็ไม่ประสบความสำเร็จในระดับเดียวกัน ความสำเร็จของ Myst เป็นแรงบันดาลใจให้คนอื่นสร้างเกมคล้ายกันออกมาอย่างเรื่องมีมุมมองบุคคลที่หนึ่ง มีสิ่งแวดล้อมเหนือจริง มีบทสนทนาน้อยหรือไม่มีเลย แต่ก็ไม่มีเกมไหนประสบความสำเร็จเทียบเท่ากับ Myst หรือเกมผจญภัยที่เคยโด่งดังก่อนหน้านี้ได้ ในช่วงปลายยุค 1990 เกมประเภทนี้เจอมรสุมการเสื่อมความนิยมอย่างมาก แทบไม่มีการปล่อยเกมออกสู่ตลาดเลย และหลายคนประกาศว่าเกมผจญภัยได้หมดความนิยมไปแล้ว ถ้าจะให้ชัดก็คือ มันได้กลายเป็นเกมเฉพาะกลุ่ม เกมผจญภัยไม่ได้เป็นของแปลกไปเสียทั้งหมด และดูเหมือนจะสร้างด้วยงบประมาณที่ต่ำมากเพื่อรอยอดขายที่เสมอตัว ในปี 1999 เกมประเภทนี้ฟื้นตัวขึ้นมาเล็กน้อยเมื่อปล่อยThe Longest Journey ออกมา ซึ่งเน้นเนื้อหาที่รุนแรงขึ้นและมีการโต้ตอบกับตัวละครหลายๆตัวมากขึ้น เร็วๆนี้การกลับมาเรียกกระแสของเกมผจญภัยจาก Nintendo ดูเหมือนเป็นสัญญาณว่าเกมประเภทนี้กลายที่สนใจใหม่อีกแล้ว

4. เกมการจำลอง(Simulation)

เกมการจำลองเป็นเกมที่ถูกแบ่งประเภทออกไปอีกมากมาย แต่ทั่วไปจะถูกออกแบบให้จำลองแง่มุมของความจริงที่เป็นเรื่องจริงหรือเรื่องแต่งขึ้นมา เกมจำลองการสร้างเมืองและการจัดการ(Construction and management simulation) เกมจำลองการสร้างเมืองและการจัดการ(หรือCMS) เป็นเกมการจำลองประเภทหนึ่งที่ผู้เล่นมีหน้าที่สร้าง ขยายและจัดการสังคมหรือโครงการที่ถูกสร้างขึ้นมาจากทรัพยากรที่มีจำกัด ในเกมสร้างเมือง ผู้เล่นจะทำหน้าที่เป็นผู้วางแผนทั้งหมดหรือเป็นผู้นำที่ทำให้ตัวละครได้ในสิ่งที่ต้องการหรือจำเป็นโดยเริ่มก่อสร้างเพื่ออาหาร ที่พัก สุขภาพ การดูแลความรู้สึก การเติบโตทางเศรษฐกิจ ฯลฯ จะประสบความสำเร็จเมื่องบประมาณของเมืองเติบโตเป็นผลกำไรและประชากรมีชีวิตที่ยกระดับขึ้นด้านที่อยู่อาศัย สุขภาพและข้าวของ ในขณะที่มักใส่การพัฒนาด้านทหารเข้าไว้ด้วยแต่จะเน้นไปที่ความเข้มแข็งทางเศรษฐกิจมากกว่า เกมที่อาจเป็นที่รู้จักมากที่สุดในประเภทนี้คือ SimCityซึ่งยังคงโด่งดังและมีอิทธิพลอย่างมากต่อเกมสร้างเมืองอื่นต่อๆมา SimCityยังถูกจัดให้อยู่ในประเภท เกมพระเจ้า (God Games) ด้วยเพราะให้ผู้เล่นมีความสามารถเหมือนพระเจ้าผู้สร้างโลกCaesarเป็นเกมซีรี่ส์ยาวในประเภทนี้ซึ่งแบ่งออกมาอีก 3 ภาคต่อ เกมการจำลองธุรกิจ(Business Simulation)โดยทั่วไปจะพยายามจำลองเศรษฐกิจหรือธุรกิจโดยให้ผู้เล่นควบคุมการเงินของเกม เกมจำลองรัฐบาล(หรือ “เกมการเมือง”)(Government simulation or political game)เกี่ยวข้องกับการจำลองการเมือง รัฐบาล หรือการเมืองในประเทศ แต่ปกติแล้วจะไม่มีการทำสงคราม ไม่นานมานี้เองเกมประเภทนี้เริ่มมีชื่อเล่นอีกชื่อว่า “เกมซีเรียส”(Serious games)  

5. 5. เกมวางแผนรบ(Strategy)

เกมวางแผนรบมุ่งเน้นไปที่การเล่นที่ต้องใช้ความคิดและการวางแผนที่รอบคอบและอาศัยทักษะเพื่อให้ได้ชัยชนะAndrew Rollings กล่าวว่าเกมวางแผนรบส่วนใหญ่นั้น “ผู้เล่นจะมีมุมมองเหมือนพระเจ้าในโลกของเกมโดยควบคุมกองทัพภายใต้คำสั่งอย่างอ้อมๆRollingsยังบอกอีกว่า “ต้นกำเนิดของเกมวางแผนรบมีรากฐานมาจากเกมกระดาน” เกมวางแผนการรบจะใช้ต้นแบบ1ใน 4 รูปแบบ ขึ้นอยู่กับว่าเป็นเกมที่เล่นทีละรอบหรือเล่นตามเวลาจริง และอยู่ที่ว่าเกมนั้นมุ่งเน้นเทคนิคการวางแผนหรือทางทหารเกมวางแผนรบตามเวลาจริงนั้น มักเป็นเกมเลือกกลุ่มคนได้หลายกลุ่ม (ตัวละครในเกมสามารถถูกเลือกได้ทีละหลายตัวในคราวเดียวเพื่อทำหน้าต่างๆกันไป ซึ่งต่างจากการเลือกตัวละครได้ทีละตัวเท่านั้น)ด้วยมุมมองจากฟ้า (มองลงมาจากด้านบน) แต่เกมใหม่ๆบางเกมอย่างเช่น EndWarของ Tom Clancyเป็นเกมเลือกได้กลุ่มเดียว (single unit selection)และมีมุมมองบุคคลที่สาม (third person view)เกมวางแผนการรบมากมายค่อยๆเปลี่ยนจากระบบเล่นทีละรอบ (turn based systems)ไปสู่ระบบเล่นตามเวลาจริง (real-time systems)เช่นเดียวกับเกม RPG อีกหลายๆเกม ประเภทของวีดีโอเกมตามจุดประสงค์

ขณะที่วีดีโอเกมส่วนใหญ่ถูกออกแบบเพื่อความบันเทิง วีดีโอเกมอีกหลายๆตัวกลับถูกออกแบบด้วยจุดประสงค์อื่นๆ จุดประสงค์เหล่านี้แตกต่างกันไปเช่นเดียวกับประเภทข้อมูลของมันเอง—เพื่อบอกเล่า โน้มน้าวหรือกระตุ้น เกมเหล่านี้มีวิธีการเล่นแบบไหนก็ได้ ตั้งแต่เกมปริศนา เกมแอ็คชั่น ไปจนถึงเกมผจญภัย  

1. วีดีโอเกมผู้ใหญ่(Adult video game)

วีดีโอเกมผู้ใหญ่ก็เหมือนกับหนังหรือสื่ออื่นๆของผู้ใหญ่ที่ตั้งใจทำให้คนดูผู้ใหญ่ โดยทั่วไปแล้วจุดประสงค์ของเกมผู้ใหญ่คือให้ความบันเทิงทางอีโรติกมากกว่าเป็นแค่การเล่นเกม มีเกมผู้ใหญ่อยู่มากมายหลายประเภทซึ่งอาจไม่ดึงดูดกระแสหลักและนำเสนอเฉพาะในบางกลุ่ม เป้าหมายของเกมผู้ใหญ่อาจต่างจากวีดีโอเกมกระแสหลักตรงที่การชื่นชมจะอยู่ที่การนำเสนอภาพนู้ดล้วน นู้ดแค่บางส่วน หรือกิจกรรมทางเซ็กส์มากกว่าการทำคะแนน ฯลฯ บางเกมอาจมุ่งเน้นที่ความขบขันหรือเรื่องราวมากกว่าการปลุกเร้า หรืออาจมีการเล่นแบบปกติแต่ประกอบไปด้วยภาพนู้ด  

2. เกมโฆษณา (Advergame)

เกมโฆษณาในบริบทของประเภทวีดีโอเกมนั้นหมายถึงซอฟท์แวร์โปรโมทที่ทำขึ้นมาเพื่อการโฆษณาสินค้า องค์กร หรือมุมมองโดยเฉพาะเกมโฆษณาตัวแรกเป็นแผ่นfloppy disk ที่แจกโดยสินค้ายี่ห้อดังอย่าง Chef Boyardee, Coca-Cola และ Samsung ในขณะที่เกมโฆษณาตัวแรกบนกล่องซีเรียลคือ Chex Quest เมื่อปี 1996เกมโฆษณาส่วนใหญ่พบทางอินเตอร์เนทและมักเป็นเกมFlash ที่สร้างง่ายๆไม่ซับซ้อนรวมอยู่ด้วย  

3. เกมศิลปะ (Art game)

เกมศิลปะถูกออกแบบเพื่อกระตุ้นศิลปะหรือมีโครงสร้างที่ตั้งใจสร้างปฏิกิริยาแบบที่ไม่ใช่เกมศึกษา(non-ludological reaction) ต่อคนดู เกมศิลปะมักมีแนวทางของตัวเองที่ไม่ซ้ำใคร มีหน้าตาประหลาดและโดดเด่นทางความงามทางสุนทรียศาสตร์และการออกแบบที่ซับซ้อน แนวความคิดนี้ขยายไปถึงกลุ่มของเกมประยุกต์ศิลป์ (modded)เมื่อมีการประยุกต์เกมที่ไม่ใช่เกมศิลปะซึ่งมีอยู่ก่อนแล้วเพื่อสร้างภาพกราฟฟิกโดยตั้งใจให้มองเป็นการนำเสนอทางศิลปะ ซึ่งต่างจากการประยุกต์ที่ตั้งใจเปลี่ยนฉากการเล่นหรือการเล่าเรื่อง เกมประยุกต์ศิลป์ที่ถูกสร้างเพื่อจุดประสงค์ทางศิลปะบางครั้งหมายถึง “ศิลปะวีดีโอเกม”  

4. เกม Casual

เกม Casualจะมีกฎและเทคนิคการเล่นง่ายๆและมีการวางแผนน้อย ไม่ต้องใช้เวลาเล่นนานหรือใช้ทักษะพิเศษในการเล่น เรียนรู้ง่ายและเล่นได้ในเวลาว่าง เป็นเกมที่ผู้ผลิตเสียค่าใช้จ่ายในการผลิตและการนำออกสู่ตลาดไม่สูงเมื่อเทียบกับตัวอื่น เกม Casualนี้มักเล่นออนไลน์บนหน้าเว็บไซต์กับคอมพิวเตอร์ส่วนตัวแต่กำลังเริ่มเป็นที่นิยมเล่นในเครื่องคอนโซลด้วย จุดประสงค์ของเกม Casual คือเพื่อความบันเทิงและมีข้อผูกมัดน้อยกว่าเกมอื่น

5. เกมคริสเตียน(Christian game)

เกมคริสเตียนมีจุดประสงค์ 2 อย่างคือเผยแพร่ศาสนาคริสต์ให้กับคนที่ไม่เชื่อผ่านสื่อวีดีโอเกมกับให้คนเล่นที่เป็นชาวคริสต์ได้เล่นเกมง่ายๆจำนวนมากโดยไม่ไปท้าทายความเชื่อหรือทำให้ขุ่นเคือง เกมคริสเตียนตัวแรกถูกพัฒนาโดย Wisdom Tree ให้ระบบ NESโดยไม่มีใบอนุญาต ทั้งๆที่ส่วนใหญ่ว่ากันว่าลอกชื่อมาจากวัฒนธรรมเกมกระแสหลัก แต่เกมคริสเตียนก็ยังมีการขยายตัวไปเรื่อยๆนับตั้งแต่เริ่มก่อกำเนิดขึ้น  

6. เกมการศึกษา(Educational game)

เกมการศึกษา อย่างที่บอกในชื่อแล้วว่าต้องการสอนผู้ใช้โดยการใช้เกมเป็นสื่อกลาง เป้าหมายของเกมประเภทนี้ส่วนใหญ่อยู่ที่ผู้ใช้เยาวชนตั้งแต่อายุ 3ขวบจนถึงช่วงกลางวัยรุ่น เพราะเมื่อผ่านช่วงกลางวัยรุ่นแล้วหัวข้อจะเริ่มซับซ้อนขึ้นทำให้การสอนผ่านเกมมักไม่ได้ผล มีการแบ่งประเภทย่อยออกมาอีกมากมายตามสาขาอย่างเช่นคณิตศาสตร์หรือพิมพ์ดีด  

7. เกมกีฬาอิเล็คโทรนิค(Electronic sports)

เกมกีฬาอิเล็คโทรนิคเป็นเกมผู้เล่นหลายคนที่มักเล่นแข่งกันในระดับมืออาชีพ เป้าหมายของเกมนี้มักอยู่ที่คนดูประเภท“ฮาร์ดคอร์” และเป็นเกมยิงมุมมองบุคคลที่หนึ่งซึ่งต้องใช้ปฏิกิริยาความเร็วฉับพลันและการร่วมมือกัน หรือเป็นเกมวางแผนรบตามเวลาจริงซึ่งใช้ยุทธศาสตร์การจัดการในระดับสูงทั้งขนาดเล็กและขนาดใหญ่   8.เกมเอ็กเซอร์(Exergame) เกมเอ็กเซอร์ (ผสมคำว่า “Exercise”กับคำว่า “Game”) เป็นวีดีโอเกมเพื่อการออกกำลังกาย เกมเอ็กเซอร์ถูกแบ่งย่อยตามผลลัพธ์ 2 อย่างคือเกมที่ถูกออกแบบเฉพาะให้ติดตั้งกับอุปกรณ์ออกกำลังกาย (ตัวอย่างเช่น เกม Wii Fit ที่ใช้แผ่น Wii Balance Board) กับเกมที่ให้ผลลัพธ์เนื่องจากประเภทของเกมที่เล่น เกมที่จัดอยู่ในประเภทให้ความบันเทิงและคล้ายกับเกมเอ็กเซอร์จะถูกจัดให้เป็นประเภท”เอ็กเซอร์เทนเมนท์”(มาจากคำว่า “Exercise”และคำว่า “Entertainment”) “เอ็กเซอร์เทนเมนท์”หมายถึงลักษณะการเพิ่มความบันเทิงเข้าไปในการออกกำลังกาย  

9. เกมซีเรียส(Serious game)

เกมซีเรียสตั้งใจที่จะให้การศึกษาหรือฝึกฝนผู้เล่น เกมเหล่านี้ต้องการส่งเสริมด้าน “การศึกษา วิทยาศาสตร์ การเปลี่ยนแปลงทางสังคม การรักษาสุขภาพหรือแม้แต่ทางทหาร” บางเกมไม่มีตอนจบหรือเป้าหมายที่แน่นอน คนเล่นได้เล่นรู้เรียนบทเรียนชีวิตจริงจากเกม ยกตัวอย่างเช่น เกมจากเว็บไซต์อย่าง Newsgaming.com และ gamesforchange.org ที่ใช้คุณสมบัติพิเศษของเกมเพื่อสร้างประเด็นทางการเมือง   รับงานออกแบบเกม Game Design