องค์ประกอบในงานออกแบบ

h3>ความหมายและความสำคัญขององค์ประกอบศิลป์ องค์ประกอบศิลป์เป็นวิชาพื้นฐานที่สำคัญ เป็นโครงสร้างหลักหรือแกนของศิลปะทุกประเภท สำหรับผู้ที่เริ่มศึกษาศิลปะเบื้องต้น จำเป็นอย่างยิ่งต้องเรียนรู้หลักขององค์ประกอบศิลป์เพื่อให้เกิดความเข้าใจและนำมาเป็นหลักการออกแบบสร้างสรรค์ หรือการจัดวางส่วนประกอบต่างๆ ภายในงานศิลปะให้เกิดความเหมาะสม หลักขององค์ประกอบศิลป์ เป็นหลักเกณฑ์ที่สามารถยืดหยุ่นได้ ไม่ได้กำหนดให้เป็นกฎเกณฑ์ที่ตายตัว การจัดระเบียบภายในผลงานศิลปะ สามารถปรับเปลี่ยนได้ตามเหตุผลเพราะการสร้างสรรค์องค์ประกอบทางศิลปะ เป็นกระบวนการแก้ปัญหาทางด้านความงามของศิลปะแต่ละสาขาโดยตรง

ความหมายขององค์ประกอบศิลป์

คำว่า Composition มาจากภาษาละตินว่า Compositio หมายถึงการจัดเข้าด้วยกัน ในทางศิลปะ Composition “แปลว่าองค์ประกอบแห่งศิลป์” (อ้างถึงในสงวน รดอบุญ 2522 : 50) ซึ่งหมายถึงการนำส่วนประกอบสำคัญของศิลปะ (Elements of Art) มาจัดเข้าด้วยกันตามความคิดจินตนาการหรือประสบการณ์ของผู้สร้างแต่ละคนโดยอาศัยหลักของศิลปะสร้างให้เกิดประสานกลมกลืนกันอย่างเป็นเอกภาพ องค์ประกอบศิลป์ (Composition) ตามพจนานุกรมฉบับเว็บสเตอร์ (Webster 1961 : 196) ได้อธิบายไว้ข้อหนึ่งว่า ในทางวิจิตรศิลป์หมายถึงศิลปะหรือการปฎิบัติ กระทำให้เกิดการรวมกันของส่วนประกอบต่างๆในผลงาน และส่วนประกอบทั้งหมดนั้นจะต้องประสานกลมกลืนกัน ตามความหมายในพจนานุกรม ฉบับภาษาอังกฤษเป็นไทยของ สอ เสถบุตร (ม.ป.ป. : 144) ได้ให้ความหมาย Composition ไว้ว่าคือ ส่วนประกอบ สัดส่วน สิ่งที่ประกอบขึ้น ความเรียงเพลงที่แต่งขึ้น วัตถุผสม อาลเลน และ โฮลเดน (Allen and Holden 1979 : 194) ได้กล่าวถึงความหมายขององค์ประกอบศิลป์ไว้ว่าคือ การจัดระเบียบส่วนต่างๆ ภายในงานศิลปะให้ประสานกลมกลืนกันทั้งภาพรูปที่มีองค์ประกอบที่ดีและแสดงความสมดุลของรูปทรง การใช้สี ค่าน้ำหนักอ่อนแก่ ส่วนต่างๆบริเวณว่าง จังหวะ และเนื้อหาที่เป็นเอกภาพ ดังนั้นจึงสรุปได้ว่าองค์ประกอบศิลป์ หมายถึงการนำส่วนประกอบย่อยหรือส่วนประกอบที่สำคัญของศิลปะ ได้แก่ จุด เส้น สี น้ำหนักอ่อนแก่ พื้นผิว หรือรูปร่าง รูปทรง นำมารวมเข้าด้วยกัน โดยการจัดระเบียบส่วนต่างๆ เหล่านั้น ให้ประสานกลมกลืนกันในงานศิลปะ  

ความสำคัญองค์ประกอบศิลป์

องค์ประกอบศิลป์เป็นวิชาที่มีความสำคัญมาก สำหรับผู้ที่สร้างสรรค์งานศิลปะ ถ้าขาดความรู้ในวิชานี้แล้ว ผลงานที่สร้างขึ้นก็ยากที่จะทำให้ประสบผลสำเร็จ โดยเฉพาะงานศิลปะสมัยใหม่ที่แสดงเฉพาะ เส้น สี น้ำหนักอ่อนแก่ของแสงและเงา พื้นผิว จังหวะ และบริเวณว่าง ยิ่งมีความจำเป้นต้องนำหลักขององค์ประกอบศิลป์มาใช้ หลักขององค์ประกอบศิลป์ จะเกี่ยวข้องโดยตรงกับงานทัศนศิลป์ ประเภทวิจิตรศิลป์และศิลปะประยุกต์ การจัดภาพหรือการออกแบบสร้างสรรค์ผลงานทัศนศิลป์ให้เกิดความงาม องค์ประกอบศิลป์จะมีบทบาทสำคัญและนำมาใช้กับผลงานทัศนศิลป์ทุกสาขา อาทิเช่น จิตรกรรม ประติมากรรม สถาปัตยกรรม ศิลปะภาพพิมพ์ ภาพถ่าย และการออกแบบสาขาต่างๆ มีความจำเป็นต้องนำหลักขององค์ประกอบศิลป์ หรือการออกแบบเข้าร่วมสร้างสรรค์ความงามเสมอ

ความนิยมในการเรียกชื่อการจัดส่วนประกอบในงานศิลปะ

ความนิยมในการเรียกชื่อการจัดส่วนประกอบต่างๆ ภายในงานศิลปะในผลงานวิจิตรศิลป์จะเรียกว่า “องค์ประกอบศิลป์” (Composition) และผลงานทางด้านศิลปะประยุกต์จะเรียกว่า “การออกแบบ” (Design) ซึ่งการจัดระเบียบภายในงานศิลปะทั้ง 2 ประเภทนี้ จะนำส่วนประกอบสำคัญของศิลปะได้แก่ จุด เส้น สี น้ำหนักอ่อนแก่ พื้นผิว บริเวณว่าง หรือรูปร่างรูปทรงนำมาสร้างเป็นภาพหรือสัญลักษณ์อย่างเดียวกัน ซึ่งผู้ทำงานศิลปะอาจนำส่วนประกอบสำคัญของศิลปะมาเพียงบางส่วนหรือมาทั้งหมดเพื่อสร้างสรรค์หรืออกแบบงานศิลปะก็ได้ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับความแต่กต่างของงานศิลปะแต่ละชิ้น นอกจากการนำส่วนประกอบของศิลปะมาสร้างสรรค์หรือออกแบบงานศิลปะแล้ว เรายังต้องใช้หลักเกณฑ์ขององค์ประกอบศิลป์ได้แก่ เอกภาพ ดุลยภาพ จุดเด่นและการเน้น เข้าร่วมสร้างสรรค์งานศิลปะเหล่านั้นด้วยในงานวิจิตรศิลป์จะเรียกว่า “หลักขององค์ประกอบศิลป์” (Principles of Composition) ในงานศิลปะประยุกต์จะเรียกว่า “หลักของการออกแบบ” (Principles of Composition) ดังนี้เป็นต้น